3-Бөлүм «Мониторинг системалары жана маалымат кѳзѳмѳлдѳѳ бѳлүмү»

Бөлүм башчысы:  

ф.-м. и. к.  А.В. Зубович

Бөлүмдүн негизги иш багыттары:

• Мониторинг система түзүү жана өнүктүрүү;
• Институттун IT-инфраструктурасын тейлөө жана өнүктүрүү;
• Геомаалымат системаларын түзүү жана өнүктүрүү;
• Заманбап GNSS методу менен геотектониканы изилдөө.

Кафедранын баштапкы аталышы “Техникалык инфраструктура жана маалыматтарды башкаруу” болуп, 2014-жылы “Мониторинг тутумдары жана маалыматтарды башкаруу” деп өзгөртүлгөн. Бөлүмдүн 15 кызматкери бар, алар 3 бөлүмгө бөлүнөт

Геомониторинг системалары секциясы жаңы станцияларды орнотуу жана иштеп жаткан станцияларды тейлөө ишин жүргүзөт, алардын максаты Кыргызстан, Тажикстан, Өзбекстан жана Афганистандагы сейсмологиялык, гидрометеорологиялык жана GNSS байкоолорун жүргүзүү болуп саналат. Бардык станциялар автономдуу жана автоматтык режимде иштешет.

Сейсмикалык мониторинг 3 өздүк тилкелүү станциянын жана башка тармактардын станциялары эсебинен жүргүзүлөт. Бардык маалыматтар SeisComp3 программалык тутуму аркылуу БАЖПИИнин борбордук серверине автоматтык түрдө келип, иштелип чыгат. Натыйжада, жер титирөөлөрдүн ыкчам каталогу түзүлөт. Учурда Кыргызстанда жайгашкан 18 күчтүү кыймыл станциялардын тармагы иштеп жатат. Бул тармак келечектеги жер титирөө жөнүндө алдын ала эскертүү тутуму үчүн негиз болот.

Гидрометеорологиялык мониторинг БАЖПИИнин 21 автоматтык станциялары тарабынан жүргүзүлөт, ал метеорологиялык жана гидрологиялык маалыматтарды чогултуу жана алгачкы иштетүү тутумун түзөт. Станциялардан алынган маалыматтар SDSS маалымат базасына спутниктик жана GSM байланыш каналдары аркылуу жиберилет.

БАЖПИИ GNSS мониторингин жүргүзүп, Борбордук Азиядагы туруктуу GNSS станциялары тармагын туруктуу өнүктүрөт. Учурда бөлүм 30 GNSS туруктуу станцияны тейлеп келет. Маалыматтарды чогултуу Интернет, спутник жана мобилдик байланыш аркылуу автоматтык түрдө жүргүзүлөт.

3-секция: «ГИС жана маалымат кѳзѳмѳлдѳѳ» секциясынын иштөө багыттарынын бири маалымат базаларын жана Web-интерфейсти колдонуу менен ушундай системаларды түзүү болуп саналат. Натыйжада бир нече маанилүү долбоорлор аткарылган: «Ысык-Көлдү туруктуу өнүктүрүү. Географиялык маалымат системасы жана мүлктөрдү инвентаризациялоо», «Кыргызстандын мектептеринин жана мектепке чейинки билим берүү уюмдарынын коопсуздугу», «Чүй облусунун кадастрдык карталарын массалык түрдө санариптөө», «Кыргызстандын табигый кырсыктарынын коркунучу жөнүндө маалымат платформасын түзүү», «Кыргызстандын жапайы жаныбарларынын улуттук маалымат базасын түзүү». «Борбордук Азия суулары» долбоорунун алкагында атайын маалыматтарды сактоо системалары (SDSS) түзүлдү. SDSS Борбордук Азиядагы БАЖПИИнин бардык станцияларынын метеорологиялык жана гидрологиялык маалымат сактагыч жана маалымат чолутуучу түйүмү, ошондой эле Азиянын көптөгөн суу жана суу сактагычтарынын радардык алтиметриялык маалыматтарын камтыйт.

IT инфраструктурасы секциясынын максаты - институттун кызматкерлери үчүн жумуш станцияларын, перифериялык жабдыктарды, сервердик жана байланыш жабдууларын жана алардын программалык камсыздоосун иштеп чыгуу жана тейлөө. Виртуалдаштыруу тутумдарына көп көңүл бурулат.

Бөлүм Борбордук Азиядагы жер кыртышынын азыркы мезгилдеги кыймылдарын изилдөө боюнча иш алып барат. Бул үчүн БАЖПИИнин бардык станцияларында GNSS автоматташтырылган чогултуу, ошондой эле кээ бир IGS станцияларынан маалыматтарды автоматтык түрдө чогултуу уюштурулган. Күнүмдүк маалыматтарды иштеп чыгуу Gamit / Globk программалары тарабынан автоматтык режимде жүргүзүлөт. Акыркы мезгилдерде бөлүмдүн күч-аракеттери тектоникалык жаракалардын жанындагы деформациялык процесстерди изилдөөгө багытталды. Алай өрөөнү Борбордук Азияда жер бетинин салыштырмалуу олуттуу кыймылдарынын бири байкалган жана 10 туруктуу GNSS станциялары орнотулган сыноо аянты катары тандалган.

• Назад
• Вперёд