Германиянын Федералдык Президенти Штайнмайер мырза Борбор Азиядагы БАЖПИИнин изилдөө жайларына барды

Германиянын президенти Борбор Азияга болгон иш сапарынын жүрүшүндө Борбордук-Азиялык Жерди прикладдык изилдѳѳ институтунун (БАЖПИИ) өкүлдөрү менен да жолугушту.

Германиянын Федералдык Президенти Франк-Вальтер Штайнмайер Борбордук Азияга болгон иш сапарынын алкагында Борбордук Азиядагы Жерди прикладдык изилдөө институтунун (БАЖПИИ) өкүлдөрү менен да жолугушуп, анын Тянь-Шань тоолорундагы изилденүүчү райондорунун бирине барды. Жума күнү, 23-июнда Германиянын Федералдык Президенти Потсдамдагы Гельмгольц борбору - Германиянын гео илимдер изилдөө борбору менен биргеликте Кыргызстандын Өкмөтүнүн карамагындагы БАЖПИИнин иши менен таанышты. Барган сайын климаттын өзгөрүшүнө коркунуч туудурган Борбордук Азиядагы ландшафттын өзгөрүшү жана суу менен камсыздоо маселелери өзгөчө кызыгууну жаратты. Штайнмайер климаттын өзгөрүшүнө жана анын кесепеттерине байланыштуу көптөгөн маселелер боюнча, ошондой эле кооптуу жаратылыш кубулуштарынан коргонуу борбору катары аймактын маанилүүлүгүн баса белгиледи.

Германиянын Федералдык Президенти Франк-Вальтер Штайнмайер Мырза (оңдо) жана БАЖПИИнин директору  Оливер Бенс (солдо) Тянь-Шань тоолоруна биргелешкен сапарда. (Сүрөт: Германиянын Федералдык өкмөтү/ Denzel

Германиянын Федералдык Президенти Франк-Вальтер Штайнмайер мырза (солдо) жана БАЖПИИнин директору Оливер Бенс (солдо) Тянь-Шань тоолоруна биргелешкен сапарда сейилдөөдө. (Сүрөт: Германиянын Федералдык өкмөтү/ Denzel)

БАЖПИИнин директору GFZдеги Оливер Бенс: "бул жерде биз Борбор Азияга гана эмес, дүйнөнүн көптөгөн аймактарына, ошондой эле Германиядагы бизге таасир эткен көптөгөн экологиялык көйгөйлөр менен күрөшүп жатабыз", - деп баса белгиледи. Мисал катары Бенс суу циклинин жана суунун сапатынын өзгөрүшүн, мөңгүлөрдүн чегинүүсүн жана мөңгүлүү көлдөрдүн жээктерден чыгуусуна байланыштуу суу ташкындарын, жердин жана топурактын деградациясын, суу ташкыны, сел жана жер көчкү сыяктуу функционалдык биологиялык ар түрдүүлүктүн жана геокоопсуздуктун төмөндөшүн келтирди.

Борбордук Азия бир нече аспектилерде изилдөө үчүн негизги аймак болуп саналат. Климаттын өзгөрүшүнүн жана анын кесепеттеринин аспектилеринен тышкары, бул аймак дүйнөдөгү эң бийик жана ири тоолор, күчтүү геодинамикалык жана тектоникалык активдүүлүк менен мүнөздөлөт, мезгил-мезгили менен, анын ичинде катуу жер титирөөлөр жана глобалдык климат үчүн мааниси бар.

Көңүл борборунда суунун георесурсу турат, анткени ичүүчү суу менен камсыздоо жана көбүнчө сугат менен иштеген айыл чарбасы жана гидроэнергетика аркылуу электр энергиясын өндүрүү ага көз каранды. Тянь-Шань, Алай, Алтай жана Памир тоолорундагы ири мөңгүлөр ылдый жакта жайгашкан суу менен камсыздоо системаларын азыктандырат. Ушул маанилүү милдеттен улам GFZ Борбордук Азияда глобалдык өзгөрүүлөр обсерваториясын түздү, анын ишине БАЖПИИ да мониторинг станциялары жана изилдөө тармактары аркылуу өз салымын кошууда.

БАЖПИИ тууралуу маалымат

Борбордук Азия регионунун жер жана айлана-чөйрө илимдери, БАЖПИИ глобалдык өзгөрүүлөр жана табигый кырсыктар жаатындагы көйгөйлөрүн чечүүгө тематикалык жактан багытталган. Ал Кыргызстандын борбору Бишкекте жайгашкан. Институт германиялык геоилимдер изилдөө борборунун, анын ичинде Борбордук Азиядагы көп жылдардан бери иштеп келе жаткан глобалдык өзгөрүүлөр обсерваториясынын маанилүү өнөктөш-мекемеси болуп саналат, ал ар кандай дисциплиналарда (геодезия, аралыктан зонддоо, геофизика, геодинамика, гидрология, геоморфология, климат жана ландшафттарды өнүктүрүү) тематикалык жактан кеңири чагылдырылган. Ал ошондой эле эл аралык өнөктөштөр менен кызматташуунун ар кандай долбоорлоруна катышат жана Борбордук Азиядагы болжол менен 560 өлчөө станцияларынан алынган маалыматтар кызыккан колдонуучулар үчүн эркин жеткиликтүү болгон сенсор (SDSS) маалыматтарын сактоо системасын башкарат. Борбордук Азия университети изилдөө жана иштеп чыгуу долбоорлоруна, билим берүүгө, ошондой эле окутуу программаларына жана илимий дипломатияга маанилүү салым кошууда. Аны эки тең директор - Болот Молдобеков (Кыргызстан) жана Оливер Бенс (GFZ, Германия) жетектейт.

Кошумча маалымат:

БАЖПИИнин башкы баракчасы  (англис тилинде): http://www.caiag.kg/en/.

Аймактык геомаалыматтар сайтта берилген http://sdss.caiag.kg

• Назад
• Вперёд